Την ημέρα Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού με το βασιλικό που μοιράζεται στην εκκλησία οι νοικοκυρές πιάνουν προζύμι, που το συντηρούν και το έχουν όλη τη χρονιά.

Υπάρχει σχεδόν πανελλήνια η συνήθεια, όταν θερίζουν, από το τελευταίο δεμάτι στάχυα, να πλέκουν με τέχνη μια ωραία δέσμη, που ονομάζεται από το σχήμα της “χτένι”, “ψαθί” ή “σταυρός”. Την κρεμούν έπειτα στο εικονοστάσι του σπιτιού ή στο μεγάλο δοκάρι του (τον μεσιά) ως “αγιωτικό” (σαν να έχει δηλαδή θρησκευτικό χαρακτήρα). Όταν έρθει ο καιρός της σποράς, τότε τους κόκκους του σιταριού της δέσμης αυτής, που έχουν ήδη ευλογηθεί την ημέρα της Υψώσεως του Σταυρού στην εκκλησία, τους ανακατεύουν με τον σπόρο.”

Η ιερότητα της μέρας συντελεί, ώστε να γίνονται τότε οι προετοιμασίες για τη σπορά που πλησιάζει, και κυρίως η ευλόγηση του προορισμένου γι’αυτήν εκλεκτού σπόρου. Στις αγροτικές περιοχές παλαιότερα αλλά σε πολλές περιοχές μέχρι και σήμερα πηγαίνουν πολυσπόρια να ευλογηθούν και να λειτουργηθούν στην εκκλησία. Τα πολυσπόρια, είναι μείγμα απ’όλα τα είδη των σπόρων. Αναφέρω μερικά παραδείγματα.

Νάξος
Στους Γαλανάδες της Νάξου την ημέρα αυτή “…κάθε γεωργός θα βάλει σε μια πετσέτα λίγο κριθάρι, λίγα φασόλια, κουκιά και ότι άλλο έχει, για να σπείρει, και τα πάει στην εκκλησιά κι αφήνει την πετσέτα του δεξιά της Αγίας Θύρας. Εκεί σχηματίζεται σωρός ολόκληρος, τον οποίον ο ιερεύς ευλογεί μετά το τέλος της λειτουργίας. Καθένας κατόπιν παίρνει την πετσέτα του με το λειτρουημένο σπόρο. Όταν πρόκειται να σπείρει, ο γεωργός θα βάλει μέσα στο δισάκι του, που περιέχει τον σπόρο, που θα σπείρει, και λίγο λειτρουημένο σπόρο, λέγων: Έλα Χριστέ μου και Παναγιά μου, η ώρα η καλή.”

Σκύρος
Στη Σκύρο «…βράζουν κόλλυβα για την υγεία των παιδιών τους. Τα παιδιά, παίρνει καθένα τη χαδούλα του (ταψάκι μπακιρένιο βαθουλό) και την πάει μονάχο του στην εκκλησιά, στον Εσπερινό».

Καλάβρυτα
Στα Καλάβρυτα στα Κλουτσινοχώρια «…πάνε πολυσπόρι στην εκκλησιά, δηλαδή ένα σπυρί από όλους τους καρπούς (σιτάρι, κριθάρι, φασόλια κ.λπ.) μέσα σ’ ένα μαντίλι, το οποίο «θέτουν κατά την λειτουργία υπό την Αγίαν Τράπεζαν επανερχόμενοι ρίπτουν το καθέν εις τον σωρόν του.”

Επίδαυρος 
Στην Επίδαυρο “…το σιτάρι, που θα ευλογήσει ο παπάς το πρωί του Σταυρού στην Εκκλησία, είναι από το “σταυρό”, δηλαδή από την τελευταία χεράδα, που κόψανε το θέρο στο χωράφι.”